Der Knappenbrief oder die Ordnung der Tuchmachergesellen Berlins und Cöllns von 1331
Transkription (Knut Schulz)
Copia der knapen briff
In nomine domini amen. Nos Otto de Buk et Gerad de Rathenow magistri consulum in Berlin consencientibus nobis aliis nostris sociis eiusdem consulatus, recognoscimus coram universis presencia visuris sive audituris, quod nostris fidelibus et dilectis lanificibus et textoribus in Berlin et Coll[e]n concedimus et graciose indulgemus per presentes, ut infra scripta statuta invicem possent conservare.
[1.] Primum est, quod habent quatuor magnas candelas cereas ad exequias seniorum [et] quatuor parvas ad exequias puerorum, qui sunt de ipsorum universitate, et quod eligantur XII personas [!], qui presint sepulture et offerant offertorium recipientes de bursa communi. Et quod habeant magnas duas candelas, quas ardere faciunt singulis diebus dominicis et festivis in facie sancte crucis, unam in ecclesia sancte Marie in Berlin, aliam in Colonia in ecclesia sancti Petri, et in subsidium huius quivis eorum dabit unum denarium Brand[enburgensem] ad quodlibet quartale anni.
[2.] Item si quis huius operis advena veniens Berlin vel Colne ibidem moram faciens in hospicio alicuius civis hoc exire non debet, nisi prius satisfaceret de consumpstibus [!].
[3.] Item si aliquis eorum com socio suo vel cum alio ultra III denarios una die detesseraverit vel deglob[e]rat, dabit unam libram cere eorum communitati.
[4.] Item si quis detesseraret vel deglob[e]raret calligas suas aut calceos vel camisiam aut bracam, dabit similiter libram cere.
[5.] Item si aliquis magistrorum eorum aliquem infamaret minus iuste vel eque, penam, quam infamatus subire deberet, infamans sustinebit.
[6.] Item si aliquis lanificum vel textorum furtum committeret, de quo convinceretur, hic opere suo in omni parte Marchie debet esse privatus.
[7.] Item si aliquis eorum duas legitimas uxores habens [!], hic similiter opera suo privabitur in omni parte Marchie.
[8.] Item si aliquis eorum acceptaret opus suum apud duos pannificos [!], hic dabit libram cere, sive sit magister, sive operarius, eyn knape.
[9.] Item si aliquis eorum, sive sit magister vel knape, locet se alicui per peticionem, hic dabit libram cere.
[10.] Item si aliquis eorum magistro suo aliqui [!] partem pecunie deportaret, hic dabit libram cere nec operari debet, nisi prius hanc persolvat.
[11.] Item si aliquis eorum esset recessurus abhinc, magister suus dabit ei pretium suum deservitum indilate. Si vero non esset recessurus, dabit ei pretium suum in proximo die fori.
[12.] Item prohibemus, ne aliquis magistrorum vel servorum post primum pulsum vesperarum in Berlin vel Colonia in sabato debeat operari, quod si fieret, dabit libram cere, ita quod magistri magistris, servi servis.
[13.] Item quod nullus eorum quidquid operetur apud candelas, quod si fecerit, dabit libram cere.
[14.] Item si aliquis eorum tantum biberet in aliqua taberna, quod potum evomeret, hic dabit quartale parvum cerevisie, quod dicitur eyn drage ferndel.
[15.] Item quod quivis servorum obediat suo magistro, ali[o]quin dabit libram cere.
[16.] Item quivis adiscens opus eorum dabit libram cere ipsorum universitati.
[17.] Item quod nullus eorum nudis pedibus vadat per plateas nec in solis camiseis, qui vero hoc facere presumpserit, dabit libram cere.
[18.] Item quod nullus eorum in plateis cum histrionibus et buvonibus studeat tesserare nec cum aliquibus ludum cothonum excertetur [!], quod si fecerit, dabit libram cere.
[19.] Item quod nullus eorum vadat ad locum in Berlin, qui dicitur ples, locando se alteri, nisi opus, quod habuerit pre manibus, usque ad talem partem totaliter, que vocatur eyn havel reke, et istud pertinet ad textores;
[20.] lanifices vero non vadant ad predictum locum locando se aliis, nisi superfuerit eis unus lapis lane, quod eyn stein wulle dicitur in vulgari, ad percuciendum tantum, id est tu gherwende; qui vero contra fecerit, dabit libram cere.
[21.] Item quod fartores nostri nulli viscera ad cordas valencia vendere presumunt [!] nisi cordifici, qui per nostros lanifices et textores ad hoc elegatur [!].
[22.] Item volumus, [quod, qui] ad convocatorum eorum [!] venire contempserit, dabit eorum meysterknapen III denarios monete Brandenburgensis pro emenda excessus.
[23.] Qui vero contra predicta omnia quidquam atemptare presumpserit, arbitrio predictorum meysterknapen est iudicandus et plectendus.
[24.] Item si aliquis textorum alicui texere presumpserit, opus inchoatum finire tenetur, nisi causa veri impedimenti interfuit, quam predicti meyster knapen racionabiliter divestigabunt [?].
[25.] Item quod nullus linifex opus eorum exerceat vel habens in uxorem huius operis, nisi prius ab hoc opere cesset.
Ut predicta omnia per nos et successores nostros illesa permaneant et inconfulsa, presens scriptum eis dedimus in evidens testimonium nostro sub sigillo communitum.
Actum et datum Berlin anno domini MoCCCXXXI in die sancte Elizabeth vidue etc.